حفاری چاه آب

در طول چند سال گذشته، مردم شروع به تامین آب شخصی خود در خانه های خصوصی و باغ و ویلا و کلبه های شخصی خود اقدام نموده اند
دلایل ممکن است متفاوت باشد:
۱٫ کیفیت آب مورد مصرف و هزینه آب مصرفی ،
۲٫ فاصله طولانی به منبع آب
۳٫ عدم دسترسی به آب بصورت مجاز

ما جهت تامین آب مصرفی از چاههای با عمق زیر ۴۰ متر به طراحی و ساخت دستگاه ههای حفاری عمودی برقی کوچک و پرتابل با هزینه بسیار مناسب با سرعت حفاری خوب و کم هزینه و بی سر و صدا نموده ایم

که نمونه های دستگاه در عکسهای مختلف ارائه میگردد

ضمنا در ابعاد کوچک جهت حفاری در چاههای سنتی بصورت عمودی و افقی اقدام به طراحی دستگاه حفاری با برق سه فاز و یا تکفاز جهت حفاری تا حدود ۳۰ متر نموده ایم که جهت مصارف مختلف قابل استفاده است.

چه کنیم تا مغلوب چاه نشویم؟

قدمت چاه‌ها در ایران به چندین هزار سال قبل بازمی‌گردد و قطعا از همان ایامی که افراد دست به حفر چاه‌ها و گودال‌ها می‌زدند، خطراتی نیز آنان را تهدید می‌کرده که بسته به سطح دانش و علوم خود، سعی در رفع آن داشتند.

سیدجلال‌ملکی، سخنگوی سازمان آتش‌نشانی و خدمات ایمنی شهرداری تهران،با اشاره به قدمت زیاد چاه‌ها در کشور کویری نظیر ایران، اظهارکرد: در حال حاضر در کشورمان و به ویژه سطح پایتخت دو نوع چاه آب و فاضلاب حفر می‌شود.

ملکی با بیان اینکه شواهد و قراین حاکی از این است که ایرانیان در حفر چاه‌ها و قنات‌ها پیش قدم بوده‌اند، گفت: درگذشته علاوه بر چاه‌های آب و فاضلابی که امروزه نیز کاربرد دارد، چاهی نیز برای تامین آب وضو گرفتن و آبکش‌کردن برنج و طبخ غذا حفر می‌شد که امروزه دیگر کاربردی ندارد.

سخنگوی سازمان آتش‌نشانی و خدمات ایمنی شهرداری تهران با بیان اینکه چاه آب بسته به نوع محل و بستر آب‌های زیرزمینی معمولا عمیق‌تر از چاه‌های فاضلاب حفر می‌شود، گفت: با توجه به اینکه چاه‌های آب از سفره‌های آب‌های زیرزمینی تغذیه می‌کند، بنابراین حفر آن نیازمند مجوز است، اما متاسفانه چاه‌های آب فاقد مجوز نیز حفر شده است.

وی با بیان اینکه حفر چاه فاضلاب نیاز به مجوز ندارد، گفت: به همین دلیل آماری دقیقی از تعداد چاه‌های موجود در سطح پایتخت وجود ندارد.

سخنگوی سازمان آتش‌نشانی و خدمات ایمنی شهرداری تهران درباره شرایط حفر چاه نیز گفت: حفر چاه استانداردهای سخت و دشواری دارد که باید حتما رعایت شود.

ملکی با تاکید بر ضرورت استفاده از کارگران حرفه‌ای در حفر چاه‌ها، گفت: حفر چاه، لایه‌روبی، تخلیه و … کاری نیست که بشود به تنهایی آن را انجام داد، بنابراین یک چاه هر چقدر هم که دارای عمق کمی باشد، باید اقدامات انجام گرفته در آن از سوی تیم حرفه‌ای انجام شود.

وی افزود: در حفر چاه حداقل باید یک تن مشغول به کار در عمق شود، یک تن دیگر در دهانه چاه حضور داشته باشد و فردی دیگر نیز در اطراف چاه مستقر باشند.

سخنگوی سازمان آتش‌نشانی و خدمات ایمنی شهرداری تهران ادامه‌داد: همچنین به هنگام حفر چاه حتما باید ارتباط چشمی و کلامی با فردی که داخل چاه قرار دارد، برقرار شود و در صورتی که افراد در چاهی با عمق زیاد مشغول به کارند، این ارتباط می‌تواند از طریق آیفون انجام شود.

ملکی از افرادی که قصد حفر چاه دارند، خواست حتما نسبت به شناسایی جنس خاک و دستی‌بودن آن اطلاعات لازم را کسب کنند.

سخنگوی سازمان آتش‌نشانی و خدمات ایمنی شهرداری تهران با اشاره به چاه‌هایی که برای کاربردهای دیگری غیر از آب و فاضلاب حفر می‌شود، گفت: به عنوان مثال در برخی از کارگاه‌های ساختمانی برای بررسی جنس خاک یا ستون‌گذاری و … گودال‌های حفر می‌شود که در این زمینه نیز باید ضمن استفاده از کارگران حرفه‌ای و لوازم استاندارد حفاری، اطلاعاتی نیز درباره جنس خاک و میزان مقاومت آن کسب شود.

وی با بیان اینکه کارگران باید هنگام حفرچاه از تجهیزات حفاظت فردی استفاده کنند، گفت: باید از طناب‌ها و … برای حضور در چاه استفاد کرد و دَلوها را نیز محکم کرد تا بر سفر افراد مقنی سقوط نکند.

ملکی با بیان اینکه نباید ابزار و اشیا را در دهانه چاه قرار داد، خاطرنشان کرد: برای تخلیه محتویاتی که از داخل چاه خارج می‌شود، باید توجه داشت که این مواد باید چندین متر دورتر از دهانه چاه تخلیه شود، بنابراین بدیهی است که برای انجام این کار در چاه‌های سبک حداقل حضور سه تن الزامی است.

سخنگوی سازمان آتش‌نشانی و خدمات ایمنی شهرداری تهران درباره تامین روشنایی در عمق چاه‌ها نیز به ایسنا گفت: عده‌ای از مقنی‌ها برای حفرچاه از چراغ استفاده می‌کردند که این امر علاوه بر این که احتمال انفجار را افزایش دهد، ممکن است به دلیل مرطوب‌بودن خاک چاه و بالابودن درصد رطوبت هوا در عمق آن سبب خاموش‌شدن چراغ نیز بشود.

وی اضافه‌کرد: برخی نیز از سیم‌برق برای تامین روشنایی در عمق‌چاه استفاده می‌کنند که در این زمینه نیز باید توجه داشت که این امر ممکن است سبب اتصالی و برق‌گرفتگی افراد در عمق چاه شود.

سخنگوی سازمان آتش‌نشانی و خدمات ایمنی شهرداری تهران استفاده از لامپ‌های ۲۴ والت با باتری‌های شارژی را بهترین شیوه تامین روشنایی در عمق چاه دانست و افزود: برای ارتباط صوتی برای افراد بیرون چاه نیز بهترین وسیله آیفون‌هایی است که با سیم‌های ۱۰۰، ۵۰ و … در بازار قابل خریداری است.

ملکی اضافه کرد: در حفر چاه باید به این موضوع توجه داشت که صدا از خارج چاه به راحتی به داخل منتقل می‌شود، اما انتقال صوت از داخل به خارج چاه تقریبا غیرممکن است و استفاده از این آیفون‌ها نقش بسزایی در ارتباط صوتی خواهد داشت.

سخنگوی سازمان آتش‌نشانی و خدمات ایمنی شهرداری تهران اضافه‌کرد: در برخی موارد نیز گاه پس از پرشدن چاه قدیمی، اقدام به حفر چاهی در کنار آن می‌کند که با حفر کانالی میان این دو چاه، محتویات چاه قدیمی به چاه جدید سرازیر می‌شود.

ملکی افزود: این کانال ارتباطی که اصطلاحا به آن کوره نیز می‌گویند، گاه سبب انتقال گازهای کشنده به داخل چاه جدید می‌شود که همین امر سبب گازگرفتگی مقنی می‌شود.

به گفته وی، به منظور پیشگیری از این امر باید حتما ورودی و خروجی کوره‌ها باز باشد تا از انباشته‌شدن گازهای سمی در آن جلوگیری شود.

سخنگوی سازمان آتش‌نشانی و خدمات ایمنی شهرداری تهران با اشاره به جنس خاک نیز اظهارکرد: گاهی دیده شده که گازها از داخل لایه‌های خاک نیز نفوذ کرده و سبب مسمومیت کارگران می‌شود که در این زمینه نیز لازم است جنس خاک بررسی شده و تمهیدات لازم درباره آن اندیشیده شود.

ملکی درباره روش‌های اطلاع از وجود گازهای سمی در اعماق چاه نیز به ایسنا گفت: درگذشته مقنی‌ها جانوران را به عمق چاه می‌فرستادند و در صورتی که آن جانور زنده به سطح زمین بازمی‌گشت، از سمی نبودن گازهای داخل چاه و همچنین وجود اکسیژن در آن مطمئن می‌شدند، اما امروزه چراغ روشن را به عمق چاه هدایت کرده و در صورت خاموش‌شدن متوجه می‌شوند که در عمق چاه اکسیژن وجود ندارد.

به گفته سخنگوی سازمان آتش‌نشانی و خدمات ایمنی شهرداری تهران، در این صورت کارگران می‌توانند با استفاده از ماسک‌های اکسیژن و دستگاه‌های تنفسی به عمق چاه رفته و در حالت دیگر نیز بسته به تشخیص مهندس ناظر، می‌توانند از دستگاه‌های تهویه استفاده کنند.

بهترین زمان برای حفر چاه

وی درباره بهترین زمان برای حفر چاه نیز اظهارکرد: برای حفر چاه‌های عمیق و لایروبی بهترین زمان زمانی است که سطح آب‌های زیرزمینی به پایین‌ترین سطح خود رسیده که این امر در کشور ما در نیمه‌دوم تابستان پیش از شروع بارش‌هاست.

تاثیر چاه‌ها در مقابله با زلزله

سخنگوی سازمان آتش‌نشانی و خدمات ایمنی شهرداری تهران درباره نقش چاه‌ها در مقابله با زلزله نیز اظهارکرد: چاه‌هایی که در حال حاضر در سطح شهر تهران وجود دارد، نقش قابل توجهی در کاهش فشار زلزله ندارند، چرا که اساسا عمق این چاه‌ها کم بوده و گازهای زیرپوسته زمین امکان خروج از این چاه‌ها را ندارند، اما ممکن است چاه‌هایی با عمق زیاد تا حد بسیار ضعیفی با خارج‌شدن گازهای زیرزمینی، امکان کاهش قدرت زلزله را داشته باشند.

اقدامات آتش‌نشانی در حوزه چاه

وی درباره اقدامات آتش‌نشانی پایتخت در زمینه چاه‌ها نیز اظهارکرد: به طور کلی یکی از وظایف آتش‌نشانی ارائه رایگان در بحث آتش‌نشانی است و با توجه به این که بسیاری از افراد فعال در حوزه چاه خود دارای تجربه بالا سابقه کار هستند، مشاوره چندانی نمی‌توان به این افراد ارائه داد. با این وجود آتش‌نشانی پایتخت این آمادگی را دارد که به کلیه افراد متقاضی در این زمینه آموزش دهد.

سخنگوی سازمان آتش‌نشانی و خدمات ایمنی شهرداری تهران درباره کمک‌خواهی شهروندان از آتش‌نشانی پیش از وقوع حادثه چاه نیز خاطرنشان کرد: با توجه به این که حادثه‌ای رخ نداده، نمی‌توان از آتش‌نشانی کمک خواست. بنابراین شهروندان باید در این مواقع از شرکت‌های تخلیه و خدمات چاه کمک بخواهند.

ملکی، ترکیدگی لوله‌های آب را نیز از حوادثی برشمرد که در دراز مدت سبب نشست زمین و بروز حوادث مرتبط با چاه می‌شود.

وی از شهروندان خواست چاه‌های موجود در منازل خود را شناسایی کرده و از قراردادن بار سنگین روی دهانه آن خودداری کنند و برای بازرسی و بررسی آن از متخصصان این امر استفاده کنند.

سخنگوی سازمان آتش‌نشانی و خدمات ایمنی شهرداری تهران ابراز امیدواری کرد: سیستم اکو یا همان فاضلاب‌شهری به سرعت در شهر راه‌اندازی شوند و شهروندانی که این سیستم در منازلشان نصب شده، حتما نسبت به تخلیه چاه‌های قدیمی و پرکردن آن به وسیله نیروهای متخصص اقدام کنند.

منبع: خبرگزاری دانشجویان ایران”ایسنا”

این چاه ها قدیمی و ابتدایی ترین چاه های آب به شمار می روند که در گذشته ، بیشتر از امروز متداول بوده و مورد استفاده واقع می شدند. در روستاهای ایران چاه های دستی زیاد است و از آب آن برای مصارف شرب استفاده و یا دام استفاده می شود.چاه های دستی را اغلب در رسوبات آبرفتی و با وسایل ابتدایی (کلنگ و بیل) تا عمق برخورد به سطح آب زیرزمینی و تا چند متری زیر آن حفر می کنند . چون حفر چاه با دست در اعماق زیاد ، با مشکلات با مشکلات فراوان همراه است، لذا این چاه ها را اغلبدر نقاطی حفر می کنند که عمق برخورد به سطح آب زیرزمینی زیاد نباشد ( بین ۵ تا ۴۰متر). به منظور ایمنی و جلوگیری از ریزش دیواره ی چاه ، آن را توسط تخته سنگ ، آجر ،بتون و یا لوله ی جدار پوشش می دهند.

چاه های نیمه عمیق :

بعضی از چاه هایی که به وسیله دست حفر می شوند، چاه نیمه عمیق می گویند و برخی دیگر چاه هایی را که تا عمق حداکثر ۳۰ تا ۳۲ کنده می شوند، چاه نیمه عمیق می نامند . عده ای دیگر چاه هایی که تا اولین سفره ی آب زیرزمینی حفر می شوند، چاه نیمه عمیق می گویند.

عده ی دیگر می گویند که تا وقتی که کیفیت آب در زیر زمین تغییر نکند، چاه حفر شده در آن چاهی نیمه عمیق است. اما نظر غالب این است چاهی که تا اولین سفره ی آب زیرزمینی حفر می شود ، چاهی است نیمه عمیق به شرطی که عمق آن از ۱۰۰متر تجاوز نکند.

چاه های عمیق:

به چاه هایی گفته می شود که عمقشان زیاد است و با دستگاه حفاری حفر می شوند . بیشتر چاه های کشاورزی و چاه هایی که در سفره های عمیق ، یعنی در سفره هایی که سطح آب آن ها در اعماق زیاد واقع است ، حفر می شوند از نوع عمیق می باشند. قطر چاه های عمیق متفاوت است . در عین حال قطر بیشتر چاه های عمیق بین ۱۲ تا ۱۸ اینچ می باشد.

چاه های عمیق بر خلاف چاه های نیمه عمیق که تا اولین سفره ی آب حفاری می شوند و از آن ها آب می گیرند، از سفره های مختلف می گذرند و می توانند از تمامی آن ها آب بگیرند. چاه های عمیق را هم در رسوبات نرم ( آبرفتی) و هم در سازند سخت حفر می نمایند. دستگاه حفاری ضربه ای با ضربه زدن های مداوم (حدود ۵۰ تا ۶۰ ضربه در دقیقه) و دستگاه حفاری روتاری با چرخش مداوم مته ، زمین را خرد و سست می نمایند. مواد کنده را در سیستم حفاری ضربه ای با وسیله ای به نام گل کش بالا می آورند. ولی در سیستم روتاری به کمک جریان مستقیم و یا معکوس گل حفاری و یا آب ، از درون چاه خارج می سازند. برای حفر چاه در سازند سخت از دستگاه حفاری روتاری استفاده می شوند.

چاه های اکتشافی:

این چاه ها را صرفا ب منظور اکتشاف حفر می کنند. در مناطقی که هنوز چاهی حفر نشده و از دست کم و کیف سفره ی آب اطلاعی در دست نیست تنها با حفر چاه های اکتشافی که زیر نظر کارشناس یا محقق انجام می شود، می توان از سفره آب شناخت کافی بدست آورد.

بهترین و دقیق ترین روش به دست آوردن خصوصیات سفره ی آب ، حفر و پمپاژ چاه های اکتشافی است.

تنها عیب چاه های اکتشافی زیاد بودن هزینه آن ها است . دیگر این که به وسیله آن ها می توان فقط از یک محدوده کوچک اطراف چاه خصوصیات سفره زا تعیین کرد و با توجه به اینکه ناهمسانی رسوبات در جهات مختلف گسترش دارد، لذا نمی توان تنها با حفر چند حلقه چاه اکتشافی در یک منطقه ی وسیع ، به خصوصیات فیزیکی و شیمیایی سفره ها پی برد.

چاه های پیزومتری:

چاه های پیزومتری را به منظور مطالعه نوسان های سطح آب زیرزمینی، تهیه نقشه های تراز آب و محاسبه حجم آب ورودی جانبی زیرزمینی و خروجی سفره حفر می کنند. قطر این چاه ها را برای پایین آوردن هزینه حفر ، کم انتخاب می کنند(۶-۱۰ اینچ) آنچه گه باید در مورد این چاه ها توجه داشت این است که باید آن ها را در سفره اصلی حفر نموده و با آزمایش های معمول و متداول ، از ارتباط هیدرولیکی بین چاه و سفره مطمئن گردید.

چاه گمانه:

این چاه ها در اصل نوعی چاه اکتشافی به حساب می آیند . وقتی که کارشناس در نظر دارد در منطقه ای که وجود و خصوصیات سفره آب برایش ناشناخته است، محلی را برای حفر چاه تعیین نماید، پیشنهاد حفز چاه گمانه را می دهند. با این عمل در حقیقت بر وجود آب زیرزمینی مشکوک بوده و مسئولیت عدم موفقیت چاه را به صاحبان چاه واگذار می نماید.

چاه های مشاهده ای:

به چاه هایی که در اطراف چاه پمپاژ حفر می کنند تا تغییرات سطح آب را در حین آزمایش های پمپاژ اندازه گیری کنند،چاه های مشاهده ای می گویند. گاهی به چاه های پیزومتری نیز ، چون سطح آب آن را اندازه گیری و داد ه ها را مشاهده می کنند، چاه مشاهده ای می گویند.

چاه های آرتزین:

وقتی که حفاری به یک سفره ی محصور یا تحت فشار برخورد می کند ،آبی که تحت فشار رسوبات بالای سفره است،در درون چاه بالا می آید. ولی اغلب به سطح زمین نمی رسد که به این چاه ها ، چاه های نیمه آرتزین می گویند . در نوع چاه به سفره ای که تحت فشار زیاد است برخورد می کند و آب از دهانه چاه به بیرون فوران می کند . چون این چاه را برای اولین بار در منطقه آرتوز واقع در شمال غرب فرانسه مشاهده و مطالعه شده اند، لذا این چاه ها را در نقاط دیگر جهان نیز به همین نام می خوانند.

حفاری:

حفاری ضربه ای

دستگاه های حفاری ضربه ای و یا سوندوزها ، دستگاه های ساده ای هستند که برای پژوهش های آب یابی بسیار مناسب هستند . از این دستگاه ها بیشتر برای چاه هایی که در داخل سنگ های مقاوم حفر می شود ، استفاده می کنند . اصول کار سوندوز های ضربه ای خرد کردن سنگ هاست که این عمل به وسیله ای مته ای به نام مته حفاری یا ترپان انجام می گیرد. مته ها به طور منظم از ارتفاع ثابتی روی سنگ فرود می آیند . دستگاه مجهز به یک خرک چهار قطبی و یا دکل است که مته های حفاری به وسیله یک قرقره برگشت روی آن آویزان می گردد.

این مته ها دارای حرکت رفت و آمدی می باشند و به منظور اجرای مانور های پایین و بالا رفتن ، از دستگاه رفت و برگشت جدا گردیده و به یک وسیله ای به نام چرخ قرقره که برای جاگذاری لوله ها نیز به کار می رود، مربوط می باشند.خرک های جداشونده ، چوبی یا فلزی هستند . پایه ها روی دال های سیمانی که قبل از مونتاژ دستگاه تهیه می شوند ، قرار می گیرند . دکل های خم شونده یا تلسکوبی ، سوندوز های دستگاه های حفاری خود کار قابل حمل را مجهز می نمایند . ممکن است که این دکل ها به صورت دائمی در پشت یک کامیون ثابت شده باشندو دکل ها باید به وسیله کابل های محکم روی بلوک های سیمانی ثابت گردند.

حفاری چرخشی

امروزه کاربرد دستگاه های حفاری چرخشی بسیار متداول شده است. این دستگاه ها را می توان در هر نوع زمین به کار برد. ولی برتری کاربرد آن ها در زمین های نرم بیشتر است . پیشروی این دستگاه ها در داخل سنگ های سخت به کندی صورت می گیرد. در این روش سر مته فولادی که متصل به انتهای لوله فولادی است ، از سر چاه چاه به کمک موتور ، حرکت دورانی می نماید . گل حفاری شده از داخل لوله به درون چاه تزریق شده و از اطراف لوله به سر چاه بر می گردد.

گل حفاری شده ضمن خنک کردن سر مته اعمال حمل خرده سنگ هایی که به وسیله سر مته از ته چاه تراشیده شده است ، به سر چاه و جلوگیری از فشار طبقات سست و ریزش آن ها به داخل چاه را نیز انجام می دهد. با این روش حفاری دورانی چاه های بسیار عمیق حفر می گردند .

روش توربینی

حفاری که در آن سر مته به جای آنکه به کمک لوله فولادی دوران نماید ، به وسیله توربینی که به عنوان نیروی محرکه که از گل حفاری شده و یا الکتریسیته استفاده می نماید ، حرکت می کند . در این روش قسمت متحرک تنها سر مته در عمق چاه خواهد بود . بنابراین می تواند سرعت دورانی به مراتب بیشتری را داشته باشد. از نظر سرعت عملی که در این روش دارد دارای برتری اقتصادی زیادی است.

منبع: http://abfazelab.blogfa.com/

جهت پیشگیری از حوادث چاه و ریزش و تخریب چاها باید به موارد مهم زیر توجه داشته باشید.

حفر چاه یک کار فنی تخصصی است هموطنان محترم باید توجه داشته باشند که حفر چاهها را به افراد مجرب و فنی بسپارند.

۱-فاصله چاه از دیوارهای جانبی و دیگر چاهها باید حداقل ۳ متر باشد.

۲-حفر چاه کنار باغچه و یا کاشتن درخت کنار چاه باعث تخریب می گردد.

۳-لوله های آب سرد و گرم را از روی دهانه چاه عبور ندهید.

۴-دور چینی دور چاهها یکی از ضروریات چاه می باشد که باید با آجر و سیمان در عمق ۱۵۰ سانتیمتر و در عرض ۸۰ سانتیمتر بکار رود و دهانه چاه بیشتر از ۵۰ سانتیمتر نباشد.

۵-چاهها باید مجهز به لوله تهویه هوا باشند و لوله به بالاترین نقطه ساختمان منتقل شود . برای اینکه عمل تخلیه بهتر صورت گیرد سرلوله را با زانو ۹۰ درجه ال معکوس نمایید.

۶-برای جلوگیری از تراوش آب بر دیواره چاه ضرورت دارد از گلدانی استفاده گردد تا آب به مرکز چاه تخلیه شود یا اینکه لوله فاضلاب به مرکز چاه انتقال و از یک زانو ۹۰ درجه استفاده شود و به لحاظ جلوگیری هر چه بیشتر از تراوش آب بر دیواره چاه بهتر است به زانو یک لوله ۶۰ سانتی اضافه گردد.

منبع : وبلاگ رجب نژاد ۱۲۵

مدتی است که بخش آبیاری مزارع سبزی جنوب تهران به وسیله فاضلاب بر سر زبان‌ها افتاده و اظهارنظرهای متفاوتی از سوی مسوولان بیان می‌شود…

 این در حالی است که اخیرا رییس اداره سلامت محیط و کار وزارت بهداشت در این مورد گفت: «سبزی‌های جنوب تهران به علت آبیاری با فاضلاب از املاح و ویتامین‌ها برخوردار است.» همچنین دکتر ندافی آلودگی آب‌های مزارع جنوب تهران به نفت را نیز رد کرد. اظهارنظر دکتر ندافی در مورد آبیاری مزارع جنوب تهران با فاضلاب انسانی واکنش‌های بسیاری را برانگیخته اما سوالی که شاید در ذهن شما نقش بسته باشد این است که آیا با این آب‌های آلودگی به درون سبزی‌ها نفوذ می‌کنند و آیا می‌توان با شست‌وشو این آلودگی‌ها را از بین برد؟

آبیاری مزارع کشت سبزیجات با استفاده از فاضلاب انسانی باعث می‌شود سبزیجات حاوی آلودگی میکروبی و سموم مختلف باشند. دکتر حسین معصومی‌اصل، رییس اداره بیماری‌های منتقله از آب و مواد غذایی این مطلب را بیان می‌کند و توضیح می‌دهد: «آبیاری مزارع کشت سبزیجات با استفاده از فاضلاب خام و فاضلاب انسانی ممنوع و خلاف قانون است.»

سبزیجات با طعم آلودگی

بر همین اساس آبیاری مزارع باید از فاضلاب تصفیه‌شده باشد. اما موضوعی که باید در نظر گرفت این است که آیا این آلودگی‌های میکروبی با شست‌وشوی سبزیجات از بین می‌رود؟ رییس اداره بیماری‌های منتقله از آب و موادغذایی با اشاره به نحوه شست‌وشوی سبزیجات می‌گوید: «با شست‌وشوی مناسب سبزی‌ها که شامل ۴ مرحله است، آلودگی میکروبی سبزیجات از بین می‌رود، اما سموم شیمیایی و فلزات سنگین از بین نخواهد رفت.» معصومی‌اصل در مورد اظهارنظر رییس اداره سلامت محیط و کار وزارت بهداشت مبنی بر غنی‌ شدن سبزی‌ها و میوه‌ها با استفاده از آبیاری با فاضلاب می‌افزاید: «کود انسانی، حاوی موادی است که سبب تقویت خاک و حتی گیاه می‌شود و اگر در رشد درختانی استفاده شود که به مصرف انسان‌ها نمی‌رسد، مانعی ندارد. اما این در حالی که استفاده از فاضلاب انسانی در مزارع کشت سبزیجات براساس اصول بهداشتی نیست و حاوی انواع میکروب‌هاست.»

به گفته رییس اداره بیماری‌های منتقله از آب و مواد غذایی اگر از فاضلاب تصفیه‌شده برای آبیاری محصولات کشاورزی استفاده نشود، سلامتی انسان به خطر می‌افتد.

دکتر قاسم محمدی،‌ عضو کمیسیون کشاورزی مجلس نیز با ابراز نگرانی از آبیاری سبزیجات جنوب تهران با فاضلاب می‌افزاید:‌ «اگر پساب‌ها از مسیر تصفیه‌خانه‌ها عبور نکند در برخی مکان‌ها ایجاد انباشتگی می‌کند و این انباشتگی سبب تولید اسیدهایی می‌شود که وارد سبزیجات خواهد شد.» به گفته دکتر محمدی این اسیدها می‌تواند باعث انواع بیماری‌های گوارشی در بدن شود.

نماینده مردم اردبیل، ویژگی‌های یک کود مناسب را این‌گونه شرح می‌دهد: «کود مناسب، کودی است که از یک فرآوری عبور کند، اعمال مراقبتی و نظارتی روی آن انجام شود و افزودنی‌های لازم را دریافت کند.»

رییس فراکسیون آب کمیسیون کشاورزی مجلس در مورد بیماری‌هایی که از خوردن سبزیجات آلوده به وجود می‌آید، توضیح می‌دهد: «برخی از بیماری‌هایی که در جنوب تهران دیده شده، معلولی است از نابه‌سامانی‌های موجود در سیستم آبیاری مزارع سبزی و مهم‌ترین بیماری‌هایی که از این طریق ایجاد می‌شود، ‌بیماری‌های گوارشی است.» دکتر محمدی در مورد از بین رفتن آلودگی‌های میکروبی با استفاده از شست‌وشو می‌گوید: «آلودگی‌های میکروبی موجود در سبزیجات با شست‌وشو از بین می‌رود، در صورتی که همه افراد اطلاعات صحیحی از شست‌وشوی مناسب سبزیجات را داشته باشند.»

وزارت بهداشت مسوول نظارت بر آبیاری است

استفاده از کودهای انسانی و حیوانی در آبیاری مزارع سبزیجات از نظر علمی پذیرفته شده است، در صورتی که به روش آبیاری نوین و با استفاده از مکانیسم‌های تصفیه مناسب صورت گیرد. این جملات را مهندس کاظم فرهمند، نایب‌رییس کمیسیون کشاورزی مجلس بیان می‌کند و با اشاره به آبیاری نوین توضیح می‌دهد: «استفاده از کودهای انسانی و حیوانی اگر به زیر خاک هدایت شود، برای حاصلخیزی آن مناسب خواهد بود اما اگر این کودها، سبب آلودگی آب‌ها شوند و این‌ آب‌های آلوده سبزیجات برگ‌دار را‌ آبیاری کنند سلامتی انسان به خطر خواهد افتاد.»

به گفته نایب‌رییس کمیسیون کشاورزی مجلس، مسوولیت اصلی نظارت بر سلامت آبیاری محصولات کشاورزی با وزارت بهداشت است.

اما مهندس سیدرضا غلامی، رییس اداره بهداشت موادغذایی و بهسازی اماکن وزارت بهداشت آبیاری مزارع سبزی جنوب تهران با آب‌های آلوده را رد می‌کند و می‌گوید: «گزارش رسمی مبنی بر آلوده بودن آب‌های مزارع جنوب تهران نرسیده و این موضوع تایید نشده است.» مهندس غلامی با بیان اینکه وجود برخی ترکیبات در کودهای انسانی سبب تقویت خاک می‌شود، توضیح می‌دهد: «این در حالی است که به دلیل عدم اطمینان از مراحل مختلف گندزدایی هنگام مصرف سبزیجات توصیه می‌شود که از آب‌های سالم جهت آبیاری محصولات کشاورزی استفاده شود.» رییس اداره بهداشت موادغذایی و بهسازی اماکن وزارت بهداشت تایید گفته‌های دکتر ندافی، توصیه کرد: «برای شستن سبزیجات حتما ۴ مرحله سالم‌سازی و گندزدایی را انجام دهید و کشاورزان نیز بهتر است از آب‌های تصفیه‌شده و سالم برای آبیاری محصولات خود استفاده کنند.»

چگونه سبزیجات سالم مصرف کنیم؟

حتما با خواندن مطالب این گزارش کمی نگران شدید که چگونه می‌توان تشخیص داد یک سبزی با چه آبی، آبیاری شده اما باید به این نکته توجه داشته باشید که اگر حتی سبزیجات با آب‌های آلوده، آبیاری شده باشند به وسیله شست‌وشوی مناسب، آلودگی میکروبی آنها از بین می‌رود. برای آگاهی از شیوه صحیح شستن سبزی به نکات زیر که توسط کارشناسان در این گزارش بیان شده توجه کنید.

• سبزیجات را باید در ۴ مرحله شست‌وشو داد.

• اولین مرحله شست‌وشو با آب و زدودن خاک یا مواد زائد همراه سبزی است،‌ مرحله دوم اضافه کردن مایع ظرفشویی به سبزی است که در آب خیسانده شده است. در این مرحله انگل‌زدایی صورت می‌گیرد. مرحله سوم باید سبزیجات را با یک قاشق پرکلرین یا محلول ضدعفونی‌کننده سبزیجات به مدت ۳ تا ۵ دقیقه با آب بخیسانیم. آخرین مرحله آبکشی سبزی با آب است.

• هرگز از نمک برای ضدعفونی‌ کردن سبزیجات استفاده نکنید.

• حتما در زمان شست‌وشوی سبزیجات از مایع ظرفشویی و ماده ضدعفونی‌کننده استفاده کنید. مایع ظرف‌شویی برای جدا کردن تخم‌انگل‌ها از سبزیجات مناسب است و ماده ضدعفونی‌کننده میکروب‌های سبزی را از بین می‌برد.

منبع:وبسایت اویلا